Oto unikalna kolekcja fotografii statków na Brdzie. Część 1

Czesław Zych (1930-2000) urodził się w Nowem nad Wisłą. Absolwent Wydziału Budownictwa Wodnego Politechniki Gdańskiej, długoletni pracownik Wojewódzkiej Pracowni Planów Regionalnych i Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy. Działał w Bydgoskim Towarzystwie Fotograficznym, był jego sekretarzem. Uczestniczył i publikował w wielu wystawach fotograficznych organizowanych przez BTF, zdobywając liczne nagrody. Prowadził prelekcje związane z fotografią dla dzieci i młodzieży w pracowni przy Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W 1989 roku uhonorowany medalem Prezydenta Miasta Bydgoszczy za Wybitne Osiągnięcia w Upowszechnianiu Kultury i Sztuki. Miłośnik polskich gór. Fascynowała go przyroda Borów Tucholskich i Kaszub. Prężnie działał w PTTK.

Barka motorowa BM-5207 w zakolu Brdy poniżej obecnych mostów Solidarności. Po lewej powstanie budynek Opery Nova. Do czasu jej powstania w tym miejscu każdego roku rozbijało się wesołe miasteczko z karuzelami. W tym miejscu stawał również namiot cyrkowy. Po lewej stronie w głębi kadru widoczne drewniane wozy cyrkowe. Barki motorowe typ BM-500 budowane były w latach 1958-1968 w kilku wersjach wyposażenia siłowni. Były typowymi statkami żeglugi śródlądowej, przeznaczonymi do przewozu ładunków masowych i drobnicy. Miały trzy kryte ładownie, o łącznej pojemności 560 m sześc. Żeby otworzyć właz ładowni, przesuwano pokrywę szczelną wykonaną z blachy falistej.

Od lewej barka bez napędu Ż-3004 (ex Elżbieta) oraz dwie barki motorowe na prawym brzegu BM-5284 i BM-5263. Po lewej w głębi na wysokości Poczty Głównej widoczny stalowy dźwig. Podobny, ale większy dźwig widać na Rybim Rynku. Oba poruszały się na szynach i służyły do rozładunku i załadunku towarów, w tym do ,,bunkrowania'' węgla. Trzeci dźwig funkcjonował na pl. Solnym (jest niewidoczny). Do dziś zachowały się po nim tory widoczne tuż przy nabrzeżu. Zdjęcie wykonane w zimowy słoneczny poranek. Widać mgłę unoszącą się nad rzeką.

Klasyczny kadr z wędkarzem nad Brdą w centrum miasta. W głębi zacumowany statek SP 150 Ondyna.

Intrygujące zdjęcie. Dwa statki typu SP 150. Jeden z nich to kultowa Ondyna. Jednostki tego typu budowano w gdańskiej stoczni w latach 1958-1963. Powstało ich w sumie. Pływały po Wrocławiu, Warszawie, Bydgoszczy i Giżycku. Przedsiębiorstwo Państwowe Bydgoska Żegluga na Wiśle w 1961 r. pozyskało dwunasty statek z serii SP 150. Ondyna miała zgodnie z założeniami projektowymi górny pokład słoneczny częściowo zadaszony. Na dolnym, głównym, znajdował się niewielki bar z stolikami. Turyści korzystali również z dziobowego pokładu słonecznego. Na zdjęciu: dwa zacumowane statki  przy Rybim Rynku. Na rufie obu jednostek napis ,,Bydgoszcz'', drugi napis mało czytelny prawdopodobnie również ,,Bydgoszcz''. Czy dwie jednostki miały należeć do Żeglugi Bydgoskiej, a została tylko Ondyna?

Flagowy statek pasażerski Żeglugi Bydgoskiej Ondyna na Rybim Rynku. To stąd wyruszała na rejsy turystyczne, wożąc mieszkańców po Brdzie, Wiśle i Kanale Bydgoskim. Na parkingu parkują samochody marki m.in. Syrena, Żur, Warszawa oraz samochód ciężarowy Star z przyczepą. Przed spichrzami widoczna jest również postawiona tam armata.

Barka motorowa MB-5236 wypełniona workami prawdopodobnie z cementem lub wapnem. Widać autobusy zaparkowane na Rybim Rynku.

Zimowisko barek w zakolu Brdy poniżej dzisiejszych mostów Solidarności. Zimą barki służyły jako pływające magazyny . W ich ładowniach przechowywano zboża lub cukier. Były zamieszkane przez załogi. Widoczny na zdjęciu wykuty przerębel służył do pobierania wody. Na zdjęciu sześć barek, wśród nich Ż-4020 i Ż-2111(ex Tamara, ex Charlotte). Przez dziesiątki lat taka flotylla w tym miejscu była stałym elementem krajobrazu.

Akcja ratunkowa holownika motorowego Wda zatopionego przy Rybim Rynku. Widoczni gapie z brzegu i mostu przebieg wydarzeń.

Zaśnieżone drzewa przy obecnej ul. Tamka. Barki bez napędu na zimowisku. Teraz w tym miejscu znajdują się pomosty Mariny.

Rybi Rynek, prawdopodobnie początek lat 80. XX w. Dwie barki typ BM-500 i między nimi koszarka - rodzaj hotelu pływającego dla pracowników robót rzecznych.

Dziób barki motorowej BM-5224 zacumowanej przy pl. Solnym. Barki typu BM-500 były podstawowym środkiem przewozowym floty Żeglugi Bydgoskiej. Służyły w żegludze śródlądowej zarówno w przewozach krajowych, jak i zagranicznych. Wciąż są przykładem statku śródlądowego o bardzo korzystnym stosunku mocy do nośności, o układzie napędowym wysokosprawnym. Pływały również po Renie, niestety, pozbawione rezerwy mocy były jednostkami bardzo powolnymi w trudnych warunkach nawigacyjnych.

Zestaw pchany Bizon (pchacz Bizon i barka bez napędu) i zestaw kombi (holownik typu HM-300 i barka bez napędu zaadoptowana na barkę pchaną). Widoczne odkryte ładownie. W głębi holownik motorowy Wda. Na uwagę zasługują trzy oryginalne lampy zachowane z czasów sprzed II wojny światowej.

Dwie barki motorowe. Pierwsza z prawej, BM-5295, przystosowana do pchania.

Tabor pływający Przedsiębiorstwa Budownictwa Wodnego, w tym statek inspekcyjny Brda i holownik Pomorzanin (ex Gerard), na przystani Stoczni Remontowej i bazy przedsiębiorstwa. Widok z obecnych mostów Solidarności w kierunku Wyższej Szkoły Gospodarki.

Barka bez napędu Ż-5004 (ex Wenus), cumująca w czasie zimy na wysokości Babiej Wsi. W głębi zabudowania nieistniejącej gazowni miejskiej. Barka jest zacumowana przy pomocy stalowej liny i oparta o brzeg na bumsztakach, utrzymujących jednostkę w odpowiedniej odległości od brzegu.

Barka bez napędu Ż-2107 (ex Irena) i inne na zimowisku, przycumowane na Babiej Wsi. Na zdjęciu widać, że na jednej z nich z komina wydobywa się dym. W czasie zimy były bowiem zamieszkałe przez rodziny szyperskie.

Barki bez napędu Ż-2055 (ex Wanda), Ż-2008, Ż-2034 (ex Gertruda), Ż-2064 (ex Basia) podczas zimowiska na Babiej Wsi. W głębi kadru po lewej stronie dworzec autobusowy PKS. W tym miejscu barki cumowały zimą ze względu na szerokie koryto Brdy. Wejście na jednostki prowadziło przez drewniany trap widoczny na zdjęciu. Po wybraniu trapu dostęp do barek był praktycznie niemożliwy

Barka bez napędu cumuje przy młynach Rothera. Za nią widać cypel z drzewami, który został rozebrany, by ułatwić podejście jednostek do cumowania.

Rybi Rynek. Od lewej barka bez napędu, holownik Żeglugi Bydgoskiej Pilica i statek pasażerski Żeglugi Bydgoskiej Ondyna